Święto Ofiarowania Pańskiego (2 lutego)

Święto Matki Bożej Gromnicznej

Hans Memling - Ofiarowanie Chrystusa w świątyni, 1463

• zgodnie z żydowską tradycją, syn pierworodny 40 dni po narodzeniu miał być zaniesiony do świątyni jerozolimskiej i ofiarowany Bogu; składano wtedy ofiarę z baranka lub dwóch synogarlic bądź gołębi; przez 40 dni po urodzeniu dziecka kobieta była uznawana za nieczystą, 40 dzień był dniem jej oczyszczenia
• w IV w. w Jerozolimie obchodzono święto Spotkania (Hypapante), aby upamiętnić przybycie Chrystusa do świątyni jerozolimskiej; z Jerozolimy w nocy wyruszała procesja, której uczestnicy nieśli świece i śpiewali, kierując się w stronę Betlejem. W połowie drogi spotykali procesję z Betlejem i razem kierowali się w stronę Bazyliki Grobu Świętego
• w VI w. święto przyjęło się w Konstantynopolu
• od VII w. w Rzymie odbywały się pokutne procesje ze świecami (z Forum Romanum do Bazyliki Matki Bożej Większej)

Gromnice tradycyjnie robione są z wosku pszczelego

• w X w. przyjął się zwyczaj święcenia świec, które symbolizują Chrystusa oraz gotowości na Jego przyjęcie
• w Polsce istniał zwyczaj poszczenia w wieczór przed 2 lutym, przysłowie:

Kto kocha Maryję, nie pyta o wigilię

• nazwa "gromnica" pochodzi od słowa "grom"; zapalona w trakcie burzy ma chronić przed uderzeniami piorunów i innymi nagłymi nieszczęściami

• po powrocie z kościoła na belce na suficie wypalano gromnicą krzyż

Elviro Michael Andriolli - Wypalanie znaku krzyża na tragarzu chaty w dzień Matki Boskiej Gromnicznej, XIX w.

• gromnicą zapalano domowe ognisko, żeby zapewnić w rodzinie pokój i miłość
• gospodarz z gromnicą obchodził dookoła cały dom i klękał przy każdych drzwiach, żeby uchronić domostwo przez złymi mocami i nieszczęściami
• gromnice wkładano w ręce umierających, co symbolizowało światłość wieczną i chroniło przed złymi duchami; także nawiązywało to do "panien roztropnych" 

W Polsce istnieje legenda o Matce Boskiej Gromnicznej i wilku. W lutową noc za Maryją wędrował wilk. Chłopi szukali go, by go zabić. Ujrzawszy Maryję, zapytali, czy nie widziała ona wilka. Maryja zaprzeczyła i rzekła im, aby we własnych sercach szukali wilka. Gdy chłopi odeszli, wilka wyszedł spod jej płaszcza, ale Matka Boża nie wydała go. Dlatego wieży się, że Maryja chroni także przed wilkami. Kazimiera Iłłakowiczówna napisała o tym wiersz "Matka Boża Gromniczna i lutowy wilk".

Matka Boża Gromniczna z wilkami, XIX w.

Przysłowia:

Gdy na Gromnice roztaje, rzadkie będą urodzaje

Gdy w Gromnice pięknie wszędzie, tedy dobra wiosna będzie

Gdy w Gromniczną jest ładnie, dużo śniegu jeszcze spadnie

Gdy w Gromnicę z dachów ciecze, zima jeszcze się przewlecze

Gdy w Gromnicę z dachów ciecze, zima jeszcze się przewlecze

Na Gromniczną mróz - chowaj chłopie sanie, szykuj wóz

Gromnica, zimy połowica

Na Gromniczną niedźwiedź budę naprawia albo rozwala

Przypisy:

https://www.liturgia.pl/Swieto-Ofiarowania-Panskiego-historia/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ofiarowanie_Pa%C5%84skie

https://deon.pl/wiara/duchowosc/matka-boza-gromniczna-nie-tylko-chroni-przed-wilkami,507960