Izabela Łęcka z książki "Lalka" (wiersz)

Portret kobiety i jej charta, ok. 1870 (Szkoła Angielska)

Powieść "Lalka" Bolesława Prusa rozgrywa się w latach 70-tych XIX wieku.

Napisałam sonet inspirowany fabułą książki, którego podmiotem lirycznym jest Izabela Łęcka. Akcja wiersza dzieje się, zanim Izabela wstąpiła do klasztoru. Zdania w nawiasie reprezentują głos sumienia/podświadomości.

Auguste Renoir - Młoda kobieta splatająca włosy, 1876

Potępiona przez świat
Izabela Łęcka

Och, usta świata mówią o sprawiedliwości,

Potępiają zgodnie z prawem, bez żadnej złości.

Czyż ja jestem największą na świecie grzesznicą?

(Nadszedł czas na mnie, aby stać się pokutnicą!)

Tak, w dostatku upłynął czas mojej młodości..

Czy żem kradła owe zbytki w mnogiej ilości?!

Czy żem zabiła?!..Jakie grzechy mi wyliczą?!

(Myślę wciąż o sobie, te grzechy się mnie tyczą.)

Dlaczegóż to nadeszła właśnie na mnie zguba?!

(Mój ojciec umarł. - Jego śmierć - moja wina.)

Niewinność, myślałam była, to moja chluba.

(Wszystko stracone! Zniszczona Łęckich rodzina!)

Może błagać o miłosierdzie mi się uda??

(Nie ma dla mnie litości. Świat nie zapomina.)

Pierre Auguste Renoir - Młoda kobieta pozująca do obrazu

Madam Guyon w więzieniu (wiersz)

Z książki Anton Reiser, powieść psychologiczna autorstwa Karla Moritza dowiedziałam się o istnieniu sekty Madame Guyon.

Jeanne Marie Bouvier de la Motte Guyon

Madam Guyon była francuską mistyczką żyjącą w latach 1648-1717. Została oskarżona przez papieża za herezję i skazana do więzienia (1695-1703), chociaż sama uważała się za katoliczkę.


Na podstawie opisów sekty w książce Anton Reiser napisałam wiersz, który pasowałby do Madam Guyon.

Madam Guyon w więzieniu

Za bańki mydlanej rozbicie 

Nie zasługuję już na życie.

Gdyż najświętszej prawdy wyznanie

To powód na moje skazanie.

Wprzód przez trzy tragedie nękana:

Czasem w nocy, czasem z rana.

Tkwiły ze mną zawsze, jak cienie:

Te trzy: strach, nuda i cierpienie.

Umierania, śmierci i życia

Boję się, a także nie-bycia.

Co jeśli w niebyt się obrócę?

A do istnienia już nie wrócę?

Lubisz rozrywkę? To ułuda!

Bowiem wszędzie czai się nuda.

Dóbr materialnych gromadzenie

Ma dla cię największe znaczenie?

Wtedy wielka pustka przybędzie

Gdy pragnień żadnych już nie będzie.

Cierpienie - najgorszym potworem

Gdyż nie jest to umysłu tworem.

Głód, zimno, choroba - przyczyny

Wielkich nieszczęść ludzkiej rodziny.

Marząc, aby ukrócić mękę

Podaję śmierci moją rękę..

Strach: już wyzwoliłam się z niego,

On nie uczyni nic dobrego.

Nuda: jest tyle do zrobienia,

Jeszcze więcej do przemyślenia.

Nie marnuj czasu pędzącego,

Wspomagaj za to cierpiącego.

Jak cierpienie pokonać mogę?

Jakże w biedzie sobie pomogę?

Jak znieść okropne zimna znoje?

Gdy podarte odzienie moje?

Jak przestać myśleć o chorobie?

Ona we mnie - cokolwiek robię.

Jak zaspokoić głód, pragnienie?

Nie pomoże samo myślenie.

Strach i nuda są już dla mnie niczym;

Niestety, cierpienie się liczy.

Jak tylko umiem, skupiam myśli,

Może ukojenie się wyśni!    

Proces sądowy Elisabeth Canning

Maria Antonina w wieży więziennej

Sytuacja chłopów w XVIII wieku (wiersz)

W połowie XVIII wieku Stefan Garczyński napisał:

Nędzny wieśniak chatkę ma ukleconą jak na sikorkę klatkę, i to dziur w niej około pełno, sam gościem prawie w domu, bo czyli mu swojej roli dosyć czynić, czyli zaciąg codzienny panu odprawić; więc jedne dzieci jego od głodu, biedy i mizerii, drugie od zimna i niewygody, trzecie od fetoru i chorób zaraźliwych muszą przed czasem zadychać. Tymczasem kiedy pan zaorze i zasieje folwark, i pustych niemało śladów nie ma kim sprzątnąć, nuż na tłukę z batogiem podstarości lub włodarz bez respektu nawet ciężarne wypędza niewiasty, a pan zaszczyca się, że «mi się urodziło, jak nigdy przedtym nie bywało», a o tym ani wspomni, że dla tak wielkich sprzętów niemało z świata ludzi sprzątnął.

Więcej szczegółów o sytuacji chłopów na tej stronie.

Benjamin West - Żniwa w Windsor

Napisałam wiersz, którego akcja rozgrywa się w XVIII wiecznej Polsce. Podmiotem lirycznym jest Miriam, wieśniaczka, której nie podoba się panujący ustrój.

Miriam, prorokini Słowian

George Stubbs - Kosząca siano, 1785

Nie mogę już patrzeć na narodu cierpienia,

Siedemset siedemdziesiąt siedem bez wytchnienia,

Tyleż roków trwała nieskończona udręka,

Oto w pracy, w zimnie, w głodzie, w chorobie męka!

Ach, przywłaszczyli sobie oni naszą ziemię!

To zaborcze, bezlitosne, sarmackie plemię!

Wmówili nam, że ten ustrój to wola Boga,

Ale dzięki nam ogarnie ich wielka trwoga!

W jakże ciężkim trudzie zbierałam zboża kłosy!

Wszak od tego zależą zimą nasze losy.

Niestety! Przyszli oprawcy zebrać daninę,

I w biedzie zostawili mnie i mą rodzinę!

 Jean-Baptiste Greuze - Rozbite jajka, 1756

Mówią, iż dali nam szpital i edukację..

Po to, by nauczać nas, kto tu ma rację!

W cięższych czasach rozdają nam n a s z e plony!

Myślą, że łaskawi, przepominają zgony,

Których są winni, gdyż żyją w zbytku nadmiarze,

Własność, którą nam wykradli, dają nam w darze!

Naszą krwią uczynili sobie rajskie życie,

Zabawy, puste rozmowy, bezczynne gnicie!

Osiem dni pracować w siedmiodniowe tygodnie,

Żeby oprawcy mogli przyodziać się modnie!

Och, jakże sztuczną sielanką były dożynki,

Zaraz ustanowię nowe święto - zarzynki!

George Stubbs - Żniwiarze, 1785

Choć kłaniali się im moi umiłowani,

Zostali przez oprawców zmanipulowani!

Jam nigdy nie pochyliła przed nimi głowy,

Jam światło narodu - wprowadzę ustrój nowy!

Namówiłam rodzeństwo, sąsiadów, rodziców;

Pójdźcie ze mną! Razem spalimy dwór dziedziców!

Wzięliśmy ze sobą pochodnie, widły, kosy,

Aby ściąć głowy oprawców jak zboża kłosy!

Moja nienawiść jest jak Szeolu otchłanie!

Mojej wściekłości nic powstrzymać nie jest w stanie!

Jako małe dziecię marzyłam o tej chwili,

Kiedy Sarmata w moich rękach z bólu kwili!

George Romney - Emma Hart, 1782

Zawarłam współpracę ze sługami na dworze,

Teraz to naszym oprawcom nic nie pomoże!

Spalmy, spalmy wszystko, nie zostawmy niczego,

Wszak to oni wyrządzili nam tyle złego!

Niech giną! Niech płoną żywcem ci okrutnicy!

Oddajemy wam waszą miskę soczewicy!

Wyniszczmy, wyplewmy wszystkie ich rzeczy!

Niech świat się z zarazy sarmackiej wyleczy!

Ach! Nareszcie! Dwór z mieszkańcami spalony!

Lud, który był im poddany, jest wyzwolony!

Ja nie znam nic słodszego niż zemsty spełnienie,

Gdyż od pokoleń to było nasze marzenie!

Johannes Eckstein II - Atak na dom Josepha Priestleys, 1791

My chcieliśmy siać i zbierać z naturą w zgodzie,

A nie być wciąż okradanym i cierpieć w głodzie!

Ja, Miriam, wyprowadziłam naród z niewoli!

Niech w końcu nacieszy się wolnością do woli!

Jean-Baptiste Pater - Żniwa winogron, 1720

Drugi wiersz, który pokazuje sytuacją od przeciwnej strony - główną bohaterką wiersza jest Sarmatka. Imię Łucja oznacza dziewczynkę narodzoną o wschodzie słońca.

Łucja, młoda Sarmatka

Jean François Gilles Colson - Sen, 1759

O Wschodzie Słońca Narodzona w swej komnacie

Spała w koronki ozdobionej szacie.

Nigdy parszywa myśl nie powstała w jej głowie,

Ani brzydkich słów nie było  w jej mowie.

Poprzez gęsty i gryzący dym obudzona,

Leży w swym łożu z baldachimem wystraszona.

Odchyla zasłonę i widzi: ognia ściana!

Drzwi ucieczki, drzwi do wyjścia, życia zasłania!

O Wschodzie Słońca Narodzona prędko wstaje,

Krzyk rozpaczy z siebie wydaje.

Rozgląda się wokoło obłąkanym wzrokiem,

Czy da się ratować przez okno skokiem?

Komnata jest na pierwszym piętrze, biada, biada!

Czy ten skok, ratunek przed ogniem, śmierć jej zada?

Ogień się zbliża, niemal wiedzie do jej omdlenia,

Łucja otwiera okno, szuka tam wytchnienia.

Nagle nadzieja dla niej wschodzi, kiedy patrzy,

Że tam drzewo! Poratuje to ją z rozpaczy?

Łucja skacze i łapie się grubej gałęzi,

Wisi teraz na drzewie jakby na uwięzi.

Bardzo trudno jej się schodzi ze starej wiśni,

W końcu zeszła, jest na ziemi, jej cel się ziścił!

Nagle dostrzega ją chłop z pochodnią i kosą,

I ściął bezlitośnie młodą Łucję złotowłosą!

Thomas Gainsborough - Żniwiarz i śpiąca dziewczyna, 1789

Dzień Clarissy Harlowe

Clarissa Harlowe to postać z książki "Clarissa albo historia młodej damy" napisanej przez Samuela Richardsona w 1748 roku.

Ilustracja z 1751 roku

W jednym z listów Anna Howe opisuje jak Clarissa zwykła spędzać dzień.

Daniel Chodowiecki - Richardson, Clarissa Harlowe, 1785

Clarissa zwykła mówić: "Niesamowite jest pomyśleć, ile może być zrobione dzięki wczesnemu wstawaniu i dzięki dobrze rozplanowanym, długim dniom. (...) Nikt nie wykorzysta swojego czasu właściwie, jeśli nie żyje zgodnie z pewną regułą: kto nie przeznaczy godzin, tak bardzo, jak to możliwe do poszczególnych celów i zajęć."

Wstawanie

Clarissa na sen przeznaczała tylko 6 godzin; po tym czasie czuła się wyspana. Wstawała zwykle o godzinie 6.

Pierwsze 3 godziny

W tym czasie ubierała się, uczyła i pisała listy.

2 godziny przeznaczone na obowiązki domowe

Te obowiązki wykonywała w różnych porach dnia, w zależności, jak była potrzeba. Pomagała swojej matce w płaceniu rachunków gospodarskich.

5 godzin na szycie, rysunki i muzykę

Wspomagała i nadzorowała służbę w szyciu wszystkiego potrzebnego dla rodziny. 

2 godziny na 2 pierwsze posiłki

Jeżeli przybyli goście, to nie miała skrupułów, aby zostać dłużej. 

1 godzina na poobiednią konwersacji

Tą godzinę dodawała lub odejmowała, w zależności od sytuacji lub prośby przyjaciół.

1 godzina na odwiedzanie biednych w sąsiedztwie

Dzieciom dawała krótkie pouczenia i dobre książki. To czyniła nie więcej niż 2 razy na tydzień, ale za to dłużej.

Pozostałe 4 godziny

Czasami przeznaczone na kolację i rozmowy lub czytanie dla rodziny. W tym czasie składała i przyjmowała wizyty oraz uczęszczała na spektakle, które na wsi zdarzały się rzadko.

Clarissa spotykała się z sąsiadkami, które również szyły. Jedna z nich czytała książkę, a pozostałe mogły słuchać szyjąc.

Joseph Highmore - Rodzina Harlowe z Clarissy Harlowe Samuela Richardsona, około 1750

Niedziele spędzała wspomagając ubogich w sąsiedztwie.
Jeżeli odwiedzała swoją przyjaciółkę, Annę Howe, np. na 2 tygodnie, to wtedy zaprzestawała postępowania według wyznaczonych reguł i wracała do nich po powrocie do swojego domu.

Podczas, gdy Clarissa była w towarzystwie, nie okazywała niepokoju, że już powinna coś innego robić. 

Clarissa na temat swojego dziennika:

Ci, którzy nie prowadzą surowego sprawozdania, rzadko prowadzą jakiekolwiek na dłuższy czas. (...) To uczy mnie, aby być łakomą czasu; jedynej rzeczy, której dopuszczalnie możemy być łakomi; ponieważ żyjemy tylko raz na tym świecie, jeśli przeminie, to przeminie na zawsze.

Ilustracja Thomasa Stotharda, 1778

Wiersz o fantazji

Fantazja jako rzymskie bóstwo

Skrzydlata kobieta - personifikacja literatury

Johann Wolfgang Goethe
Moja bogini

Który z nieśmiertelnych powinien otrzymać najwyższą nagrodę?
Nie kłócę się z nikim,
Ale oddaję ją
Wiecznie ruchliwej,
Zawsze nowej,
Dziwnej córce Jowisza,
Jego rozpieszczonemu dziecku,
Fantazji.

Gdyż jej przydzielił wszystkie humory,
Które w przeciwnym razie
Zachowałby tylko dla siebie.
I raduje się on
Za swojej kabotynki.

Louis-Claude Vasse - Flora, 1764

Ona, różami uwieńczona,
Z liliowymi łodygami,
Po ukwieconych dolinach kroczy,
Letnim ptakom rozkazuje
I lekką, odżywczą rosę
Z kwiatów ssie
Pszczelimi klipami.

Portret młodej kobiety z kwiatami we włosach, XVIII wiek

Lub z rozwianymi włosy
I ponurym spojrzeniem
Z wiatrem gwiżdże
Przez kamienne ściany
I z tysiącem kolorów,
Jak poranek i wieczór,
Zawsze zmienna,
Jak spojrzenie Księżyca
Zdaje się śmiertelnym.

Élisabeth Vigée Le Brun - Anne jako Hebe, 1792

Niechaj wszyscy
Chwalmy Ojca!
Starego, wysokiego,
Który taką piękną,
Wieczną małżonkę
Śmiertelnym ludziom
Przydzielić raczył.

Elisabeth Vigee Le Brun - Portret księżniczki Karoliny z Lichtenstein jako Iris, 1793

Gdyż tylko nas
Z nią połączył
Niebieską wstęgą,
W radości i smutku,
Jako wierną małżonkę,
Nieustającą.

Jean-Martial Frédou - Niebieska wstążka, XVIII wiek

Wszystkie inne
Biedne istoty
Wielodzietnej
Żyjącej Ziemi,
Zmieniają się i karmią
W ponurej rozkoszy
I smętnych cierpieniach
W mgnieniu oka przemijającego,
Ograniczonego życia,
Pochylone pod jarzmem
Naturalnych potrzeb.

Gerard Rijsbrack - Polowanie na jelenia, II poł. XVIII w.

Nam jednak, radujcie się!,
Nie pożałował on
Swojej zręcznej,
Rozpieszczonej córki.
Obchodźcie się z nią delikatnie,
Jak z umiłowaną,
Dajcie jej honor
Pani domu!

François Boucher - Pani w jej łóżku dziennym, 1743

I żeby stara
Teściowa Wiedza
Łagodnej duszyczki nie obraziła!

 Jean Honore Fragonard - Bogini Minerva, 1772
(bogini wiedzy)

Lecz znam jej siostrę,
Starszą, prawomocną,
Moją cichą przyjaciółkę,
O, żeby najpierw
Ze światłem życia
Zwróciła się ku mnie
Szlachetna przewodniczka,
Pocieszycielka Nadzieja!

Angelica Kauffman - Portret Louisy Leweson Gower jako Spes (bogini Nadziei)

Niemiecka wersja:

Meine Göttin

Welcher Unsterblichen

Soll der höchste Preis sein?

Mit niemand streit' ich.

Aber ich geb' ihn

Der ewig beweglichen,

Immer neuen,

Seltsamen Tochter Jovis,

Seinem Schoßkinde,

Der Phantasie.

Denn ihr hat er

Alle Launen,

Die er sonst nur allein

Sich vorbehält,

Zugestanden

Und hat seine Freude

An der Törin.

Sie mag rosenbekränzt

Mit dem Lilienstengel

Blumentäler betreten,

Sommervögeln gebieten

Und leichtnährenden Tau

Mit Bienenlippen

Von Blüten saugen:

Oder sie mag

Mit fliegendem Haar

Mit düsterm Blicke

Im Winde sausen

Um Felsenwände

Und tausendfarbig,

Wie Morgen und Abend,

Immer wechselnd,

Wie Mondesblicke,

Den Sterblichen scheinen.

Laßt uns alle

Den Vater preisen!

Den alten, hohen,

Der solch eine schöne

Unverwelkliche Gattin

Dem sterblichen Menschen

Gesellen mögen!

Denn uns allein

Hat er sie verbunden

Mit Himmelsband

Und ihr geboten,

In Freud' und Elend

Als treue Gattin

Nicht zu entweichen.

Alle die andern

Armen Geschlechter

Der kinderreichen

Lebendigen Erde

Wandeln und weiden

In dunkelm Genuß

Und trüben Schmerzen

Des augenblicklichen,

Beschränkten Lebens,

Gebeugt vom Joche

Der Notdurft.

Uns aber hat er

Seine gewandteste,

Verzärtelte Tochter,

Freut euch! gegönnt.

Begegnet ihr lieblich,

Wie einer Geliebten!

Laßt ihr die Würde

Der Frauen im Haus!

Und daß die alte

Schwiegermutter Weisheit

Das zarte Seelchen

Ja nicht beleid'ge!

Doch kenn' ich ihre Schwester,

Die ältere, gesetztere,

Meine stille Freundin:

O daß die erst

Mit dem Lichte des Lebens

Sich von mir wende,

Die edle Treiberin,

Trösterin, Hoffnung!

Wiersz pasterski

Jean-Honoré Fragonard - Pasterka, XVIII wiek

Johann Wolfgang Goethe

Pasterski Lament (1804)

Wysoko na tamtej górze

Staję tysiące razy,
Pochylam się na mojej lasce
I spoglądam w dół na dolinę.

George Chalmers - Pasterka z krajobrazem, 1760

Potem podążam za pasącym się stadem, 

Które strzeże mój piesek.

Schodzę na dół,

Samemu nie wiedząc jak.

Madame Louise Suzanne Edmee Martel jako pasterka, połowa XVIII wieku

Tam znajduje się pięknymi kwiatami

Cała łąka zapełniona,

Zrywam je nie wiedząc,

Komu je podaruję.

Vigee Le Brun - Księżniczka Maria Cristina di Borbone, 1791

I deszcz, grzmot i błyskawice

Przeczekuję pod drzewem.

Tamte drzwi pozostają zamknięte.

Wszystko jest jednak marzeniem.

Sir Joshua Reynolds - Diana Sackville, XVIII wiek

Tęcza widniała 

Szczęśliwie nad tamtym domem,

Lecz wycofała się ona 

Daleko poza wieś.

Allart van Everdingen - Krajobraz wodny z tęczą, XVII wiek

Na zewnątrz wsi i dalej,

Możliwe, że aż ponad morze.

Przejdźcie, wy owce, przejdźcie.

Pasterzowi jest tak bardzo smutno.

 Charles Jervas - 'Lady Rachel Cavendish, Lady Morgan jako pasterka, 1730

Powyższy wiersz przetłumaczyłam (nie znalazłam żadnego tłumaczenia tego wiersza), poniżej znajduje się niemiecki oryginał. 

Wiersz w muzycznej wersji

Schäfers Klagelied

Da droben auf jenem Berge,

Da steh ich tausendmal,

An meinem Stabe gebogen,

Und schaue hinab in das Tal.

Dann folg ich der weidenden Herde,

Mein Hündchen bewahret mir sie,

Ich bin heruntergekommen

Und weiß doch selber nicht wie.

Da stehet von schönen Blumen

Die ganze Wiese so voll.

Ich breche sie, ohne zu wissen,

Wem ich sie geben soll.

Und Regen, Sturm und Gewitter

Verpass ich unter dem Baum.

Die Türe dort bleibet verschlossen;

Denn alles ist leider ein Traum.

Es stehet ein Regenbogen

Wohl über jenem Haus!

Sie ist aber weggezogen

Und weit in das Land hinaus.

Hinaus in das Land und weiter,

Vielleicht gar über die See.

Vorüber ihr Schafe, vorüber!

Dem Schäfer ist gar so weh. 

Powieść: Historia Agathona (Christoph Martin Wieland)

Powieść psychologiczna Historia Agathona (Geschichte des Agathon) została napisana w latach 1766-7.
Akcja rozgrywa się w starożytnej Grecji w V wieku p.n.e. w Delfach, Atenach, Smyrnie, Syrakuzach i w Tarencie.

Pierwowzorem do postaci fikcyjnej był dramaturg Agathon (ok. 446-401 p.n.e.).

Fabuła w skrócie:

Agathon wychowywał się w Delfach, gdzie mieszkała również kapłanka Pythia.

Pythia

Pythia sprzedała swoją niewolnicę, Psyche, która była przyjaciółką Agathona. Agathon chciał ją odnaleźć. W drodze spotkał swojego ojca (nie znał go wcześniej, ale ojciec rozpoznał syna). Okazało się, że jego ojciec miał bogaty dom w Atenach.

Po śmierci ojca Agathon zamierzał zdobyć władzę w Atenach by uczynić je najważniejszym miastem w Grecji. Zyskał sławę dzięki pomocy niesłusznie oskarżonemu przyjacielowi i finansowej pomocy biednym. Dzięki dyplomacji dało mu się zapobiec wojnie z innymi polis, podległymi Atenom.

Jednak bogaci Ateńczycy nie byli zadowoleni z sukcesów Agathona; fałszywie oskarżyli go przed sądem i zbuntowali przeciwko niemu lud. Agathon został wygnany z Aten i utracił swój majątek.
Potem, opowiadając swoją historię Danae,  wyraził swoją opinię na temat Aten:

Zaludnione miasto, niespokojnie poruszające się między arystokracją i demokracją, tu i tam niesioną republiką, moralny chaos mieszczańskiego społeczeństwa, gdzie pasja z pasją, intencja z intencją trwają w ogólnej i wiecznej wojnie, pod nieharmonijnym zderzeniem bezkształtnych potworności, gdzie nie ma nic stałego ani pewnego, nic nie jest takie, jak zdaje się być.

Następnie Agathon trafił do sprzedawcy niewolników i został kupiony przez Hippiasa. (Hippias z Elidy to postać historyczna: filozof i retoryk, znany przez swoje oratorstwo, wszechstronność i materializm.)

Hippiasz z Elidy

Hippias nazwał Agathona Callias (Piękny) i uczył go swojej filozofii:

Zaspokój swoje naturalne potrzeby i doznawaj tak wiele rozkoszy, jak tylko możesz. Takie jest jedyne prawo, jakie natura dała ludziom.

Moralne piękno jest dla naszych czynów tym, co ozdoby dla naszego ciała; jego przestrzeganie i wymodelowanie zgodnie z przesądami i gustami ludzi, z którymi żyjemy jest tak konieczne, jak ubieranie się jak oni.

 Agathonowi nie podobała się materialistyczne podejście Hippiasa, gdyż on wolał filozofię platońską (idealistyczną - wiarę, że istnieje świat duchowy). Hippias chciał mu udowodnić, że Callias jest również jak on tak naprawdę.

Hippias poprosił swoją przyjaciółkę, Danae, aby uwiodła Calliasa. Danae udaje się to zrobić, ale kiedy Hippias ujawnia mroczną przeszłość Danae Calliasowi, on opuszcza ją i ucieka do Syrakuz.

Syrakuzy

Syrakuzami rządzi tyran Dionisius młodszy, który jest manipulowany przez swoich najbliższych poddanych (Philistus i Timocrates).

Miecz Damoklesa, XVII wiek

Dionysius II z Syrakuz

Na podstawie historycznych źródeł wiadomo, że Dionysius zorganizował uroczystość, która trwała 3 miesiące ciągiem. Jego stan psychiczny po tej uroczystości:

Dionys znalazł się w stanie wyniszczenia, który nie dawał mu ani nadziei ani pragnienia, aby ponownie odgrywać taką rolę. (...) Pierwszy raz poczuł chęć na refleksję, gdyby miał taką zdolność. Ale doświadczył, z ożywionym niezadowoleniem z siebie i wszystkich, którzy pomagali mu stać się zwierzęciem, że on nie ma w sobie nic, co mogłoby przeciwstawić się awersji do zmysłowych rozkoszy i trawiącej go nudzie.

Wtedy Dionys zaczął interesować się platonizmem i zaprosił Platona na swój dwór.

Dion przedstawia Platona Dionizjosowi, 1876

Jak Dionysius zdobył poparcie ludu:

zniósł daniny, które najbardziej uciskały najniższą klasę, zabawiał ich przez publiczne uroczystości i zabawy; tych, których najbardziej się obawiał, awansował na dobrze opłacalne stanowiska, pozostałych uspokoił obietnicami (...), ozdabiał miasto świątyniami, gimnazjonami i innymi publicznymi budynkami

Świątynia Apolla w Syrakuzach

Teatr w Syrakuzach

 Te środki doskonale osiągnęły swój cel . Lud, który nie tylko w Grecji, ale we wszystkich miejscach żyje we wiecznym dziecięctwie, przestał szemrać, w krótkim czasie stracił pragnienie zmiany; zdobył przychylność dla swojego księcia, wychwalał  jego rządy; podziwiał wspaniałe stroje i broń, które książę kazał zrobić swoim trabantom, lud pił na jego zdrowie i był gotów bezmyślnie bić brawo wszystkiemu, co Dionys chciał przedsięwziąć. 

 Jak Dionys zapobiegał niezadowoleniu ludu przy wprowadzaniu zmian:

Kazał filozofom zademonstrować, że ta danina jest niezbędna dla ogólnego dobrobytu, kazał błaznom rozprzestrzeniać śmieszne pomysły, zabawne dworskie anegdoty albo psotne opowieści, poetom kazał pisać nowe komedie i kilka ulicznych piosenek, żeby pospólstwo miało co oglądać i co śpiewać: Tak wszystko pozostało spokojne, a polityczni próżniacy będą się o to sprzeczać, czy wasz filozof ma rację czy nie.

Agathon dostał się na dwór Dionysiusa i stał się jego przyjacielem. Chciał go sprowadzić na drogę cnoty, jednak po jakimś czasie Dionys zaczął wracać do swoich starych przyzwyczajeń. Agathon i Dion (szwagier Dionysa) knuli spisek przeciwko władcy. Kiedy to się wydało, Dionysius kazał mu opuścić Syrakuzy.

Richard Westall - Miecz Damoklesa, 1812

Przemyślenia Agathona na temat ludzkiej natury:

Jak tylko wyobrazimy sobie ludzi jako gromadę stworzeń, których największą częścią ich szczęścia, końcowym celem wszystkich ich starań jest zaspokojenie cielesnych potrzeb (...), to widzimy, że również to zwierzęce szczęście zdarza się rzadko albo na krótki czas. Każde zwierzę szuka swojego pożywienia - - znajduje sobie jaskinię, albo buduje sobie gniazdo - - rozmnaża się - - śpi - - i umiera. Co więcej czyni większa część ludzi? Najważniejsza sprawa, która wyróżnia ich spośród innych zwierząt jest troska o ubiór, która jest głównym zajęciem wielu milionów.

Rozważania narratora na temat cnoty:

Czym jest cnota bez tego pięknego ognia, bez tego wzniosłego entuzjazmu, który podnosi ludzi ponad pozostałych ich gatunku, ponad ich samych i czyni ich ogólnymi dobroczyńcami, geniuszami, istotami podobnymi do bóstwa?

Arete, personifikacja cnoty

 Czym innym jest cnota, jak wieczną walką z namiętnościami, szaleństwami i występkami - - w nas i poza nami? 

Cnota koronująca Atenę i Apolla

Historia Agathona jest historią wszystkich ludzi. Tak długo myślimy pozytywnie o ludzkiej naturze, jak długo myślimy pozytywnie o nas samych. 

Jest to ogólny i często krytykowany błąd rodzaju ludzkiego, że kocha cudowne bardziej niż naturalne, błyszczące bardziej niż to, co nie wpada tak w oczy, chociaż to jest użyteczniejsze i trwalsze.

Na końcu Agathon dotarł do Tarentu, gdzie spotkał Psyche, która okazała się być jego siostrą. Agathon przestał zajmować się polityką, zaczął doskonaleniem samego siebie.

Tarent