Halloween - Wieczór Świętych

Daniela Maclise - Halloween, 1832

Halloween

Pochodzenie nazwy:

• oznacza Wieczór Świętych (Saints' Evening); pierwszy raz zostało zapisane około 1745 roku
• pochodzi od szkockiego wyrażenia Wieczór Wszystkich Świętych (All Hallows' Eve), które pierwszy raz zostało zapisane w 1556 roku
• istnieją 3 teorie na temat pochodzenia święta:

                 - rzymskiego święta Pomony, bogini owoców i nasion

Rzymska bogini Pomona

                 - rzymskiego święta przodków - Parentalia, które zaczynały się 13 lutego i trwały 9 dni

Parentalia 

                 - celtyckiego święta Samhain, obchodzonego 31 października po zachodzie słońca; nazwa  święta oznacza po staro-irlandzku Koniec Lata

Obyczaje i wierzenia:

•  Samhain oznaczało koniec zbiorów, było dniem przenikania się świata widzialnego i niewidzialnego 

Étienne-Gaspard Robert - Fantasmagoria

• Aos Sí, czyli duchy, musiały być obłaskawione, zostawiano dla nich jedzenie i picie na dworze

Michelangelo Merisi da Caravaggio - Kosz owoców, 1596

• dusze przodków odwiedzały swoje dawne domy, zostawiano dla nich miejsce przy stole

F.R. Schellenberg, 1785

• kolory Halloween: czarny oznaczał śmierć, a pomarańczowy zbiory

• palenie świec i ognisk, żeby dusze mogły odnaleźć drogę

• od XVI wieku ludzie w przebraniach chodzili od domu do domu  i za recytację lub śpiew otrzymywali jedzenie, uosabiali oni Aos Sí (dusze zmarłych)

Johann Heinrich Füssli - Książę Artur i Królowa wróżek

• istniało wiele gier i rytuałów związanych z wróżeniem przyszłości
• wierzono, że zmarły może przyjść dokonać zemsty na żywych, przebrania miały przed tym ochronić

F.R. Schellenberg, 1785

• w Szkocji naśladowano złośliwe duchy poprzez kostiumy i robienie psot; psotnicy nosili latarnie z wydrążonymi twarzami zrobionymi z  rzepy, te latarnie miały chronić przed duchami lub reprezentować je

Jean Chardin - Dziewczyna obierająca rzepę, 1739

• od końca XII wieku podczas Dnia Wszystkich Świętych i Dnia Zadusznego obwoływacze ubrani na czarno chodzili po mieście z dzwonkami i nawoływali do pamiętania o biednych czyśćcowych duszach

Portret nieznanego miejskiego obwoływacza

• również dzwony w kościele biły, aby upamiętnić dusze w czyśćcu

Bernardo Belotto - Kościół Świętego Krzyża, XVIII wiek

• pieczono ciastka, nazywane Ciastem Dusz (Soul Cakes); wiązało się to ze zwyczajem Duszowania (Souling), który polegał na rozdawaniu tych ciastem przebranym dzieciom, które chodziły od domu do domu i w zamia za te ciastka odmawiały modlitwy za zmarłych; na ciastkach robiono krzyżyki, co oznaczało, że są one jałmużną (przepis)

• wierzono, że w tym dniu zmarli zbierają się razem i tańczą danse macabre, żywi odtwarzali ten karnawał i przebierali się w różne kostiumy

Sal. van Rusting - Taniec umarłych, 1736

Wróżby:

• łowienie jabłek (apple ducking): z miski z wodą należy wyłowić zębami jabłko; 

               - wyłowienie zdrowego jabłka wróżyło szczęście

               - jeżeli łowiono jabłka na wyścigi, pierwsza osoba, która złowi owoc, najwcześniej wejdzie w stan małżeński

               - istniał zabobon, że jeśli dziewczyna będzie spać z ugryzionym jabłkiem pod poduszką, to przyśni jej się przyszły małżonek

Daniel Maclise- Noc łowienia jabłek, 1832

• obieranie jabłek: jeżeli skórka jabłka będzie wyglądać jak litera, oznacza to inicjał nazwiska przyszłego małżonka

Gabriel Metsu - Obierająca jabłko

• umieszczanie pierścionka w misce tłuczonych ziemniaków; ten, kto natrafi na pierścień, przeżyje prawdziwą miłość

Jules Bastien-Lepage - Październik, 1878

• patrzenie w lustro ze świecą: należy przejść w górę schodów tyłem trzymając świecę i lusterko, można ujrzeć żywego człowieka lub czaszkę; czaszka oznaczała śmierć w stanie panieńskim

Vigée Le Brun - Jeanne Julie Louise Le Brun, 1787

• zobaczenie nietoperza było zapowiedzią niedalekiej śmierci 

Nietoperz